Skipan lífeyrismála á almennum vinnumarkaði

Útdráttur

Lífeyrissjóðir hins almenna vinnumarkaðar eru sterkir að efnum og taka til alls starfandi fólks. Í þessari grein er leitast við að greina helstu þætti í mótun lífeyriskerfisins og draga fram hvaða ástæður liggja þar að baki. Lífeyrisákvæði kjarasamninga 1969 snerust um að tryggja launafólki aðild að lífeyrissjóðum og snerti sú ákvörðun umtalsverðan hluta starfandi fólks á vinnumarkaði eða tvo af hverjum þremur launamönnum innan vébanda ASÍ. Þá þegar störfuðu lífeyrissjóðir ýmissa starfsstétta og fyrirtækja en almennt verkafólk og ýmsir aðrir hópar lágu utan garðs í þessu efni. Með ákvæðum kjarasamninga hafa aðilar vinnumarkaðar tekið lífeyrismál fólks á almennum vinnumarkaði í eigin hendur. Ríkisvaldið virðist hafa fallist á verkaskiptingu að þessu leyti og óhætt sýnist að fullyrða að viðtekið sé það sjónarmið að lífeyrismál séu kjaramál í eðli sínu og eigi því að réttu lagi að vera samningsefni með öðrum þáttum í almennum kjarasamningum. Í greininni eru dregnir fram grundvallarþættir og erlendar fyrirmyndir við mótun lífeyrissjóða hins almenna vinnumarkaðar. Þá er varpað ljósi á sjónarmið hvors samningsaðila um sig sem mótað hafa afstöðu þeirra og samstöðu um uppbyggingu kerfisins.